Ön çapraz bağ; Diz ekleminin içerisinde dizi oluşturan iki kemik (kaval ve uyluk) arasında çapraz olarak uzanarak kaval kemiğinin uyluk kemiği önünde kaymasını önleyerek diz ekleminin dengeli bir şekilde hareket edebilmesini sağlayana en önemli bağdır. Ani dönüş, durma veya yön değiştirmeler sonucu diz üzerinde oluşan stres ön çapraz bağ yaralanmalarına neden olabilmektedir.
Spor yaralanmaları ve diz cerrahisi konusunda uzman bir ortopedi ve travmatoloji uzmanı fiziki muayene ile ön çapraz bağ yırtıklarına teşhis koyabilmektedir. Bununla birlikte benzer belirtilerle ortaya çıkan diz rahatsızlıklarını eleyebilmek için görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir. Ön çapraz bağ yaralanmasının teşhisinde kullanılacak en yararlı tetkik MR dır. MR görüntüleme ile teşhis konulan hastalarda tedavi cerrahi tedavidir.
Ön çapraz bağ yaralanmalarının tedavisinde günümüzde kabul görmüş tedavi şekli artroskopik ön çapraz bağ rekonstrüksiyonudur. Bu işlem hastanın vücudundan alınacak bir tendon grefti ile ön çapraz bağın yeniden oluşturulması olarak tanımlanabilir. Bu işlem ufak kesilerden diz eklemi içerisine yerleştirilen kamera ve özel enstrümanlar ile yapıldığından dolayı konusunda uzman ve özellikle eklem artroskopik cerrahisinde deneyimli ortopedi uzmanı tarafından yapılması tedaviden en iyi sonucun alınması açısından en önemli faktördür.
Artroskopik ÖÇB rekonstrüksiyonu son 10 yılda popülerlik kazanması ve nispeten yeni bir teknik olmasına rağmen bu alandaki gelişmeler hız kesmeden devam etmektedir. Artık klasik ÖÇB rekonstrüksiyonu yerine All-inside tekniği ile ÖÇB nin anatomik rekonstrüksiyonunun en başarılı sonuçları verdiği görülmektedir.
Menisküs yırtığı
Menisküs yırtığı, diz ekleminde en sık meydana gelen, ağrılı bir kıkırdak yaralanması türüne verilen isimdir. İnsan dizinde, kaval kemiği ve uyluk kemiğin arasında bir yastık görevi gören C şeklinde iki kıkırdak parçası vardır. Bunlara menisküs adı verilir.
Menisküsler diz eklemi içerisinde sürekli hareket eden kemikleri aşınmaya ve yıpranmaya karşı korur. Menisküs yaralanması, spor faaliyetleri sırasında dizin ani bükülmesi, dize direk darbe ve çoğu zamanda ön çapraz yaralanması ile birlikte gerçekleşebilen bir durumdur. Özellikle kova sapı menisküs yırtığında yırtık menisküs dokusu eklem içerisinde serbest hareket edip kıkırdaklar arasında sıkışabilir ve dizin normal hareketlerini engelleyebilir.
Ciddi menisküs yırtığında tedavi artroskopik menisküs onarımıdır. Artroskopinin gelişim aşamalarında menisküs onarımı yapılırken diz etrafında geniş cilt kesileri ile yapılmaktaydı. Teknolojinin gelişmesi ile menisküs dikişleri tamamen artroskopik 2 adet 1 cm’lik kesilerden yapılacak şekilde gelişmiştir.
Artroskopik cerrahi özellikli bir cerrahi olup yapan hekimin 3 boyutlu düşünebilme ve hareket edebilme kabiliyetine sahip olması gerekmektedir. Bu açıdan bu cerrahide diğer cerrahilerden farklı olarak uzun bir öğrenme eğrisi ve ciddi bir deneyim gereksinimi vardır.
Doç. Dr. Ömer Kays Ünal